Drukarka do fake newsów w żmigrodzkiej bibliotece

W bibliotece w Żmigrodzie stanęła drukarka fake newsów w ramach projektu "ARTIFAKE" – artyści przeciwko propagandzie.

Do 15 grudnia w Miejskiej i Gminnej Bibliotece w Żmigrodzie można zobaczyć jak działa inteligentna drukarka weryfikująca internetowe wiadomości. Artystyczno-naukowy projekt Alicji Patanowskiej i Marcina Sawińskiego pt. „Fake News. Archiwum” to trzecia instalacja w ramach międzynarodowej inicjatywy „ARTIFAKE” zwracającej uwagę m.in. na rosnący problem medialnej dezinformacji.  

Archiwum fake newsów

Między 15 października a 15 listopada na wrocławskiej Wyspie Słodowej w budynku Concordia Design pojawiła się instalacja drukująca w czasie rzeczywistym fałszywe treści. Ruchoma rzeźba to w istocie pozbawiona obudowy drukarka przemysłowa o wysokości ok. 1 metra. Za pomocą specjalnego systemu komputer przeszukuje internet, przeformatowując fake newsy do drukowanego szablonu. Teraz, w ramach kontynuacji ekspozycji do 15 grudnia Żmigrodzie – każdy ma okazję sprawdzić, czy przypadkiem nie czytał niedawno nieprawdziwej informacji, która została zdemaskowana przez zaprogramowanego weryfikatora faktów.

„Fake News. Archiwum” stworzone przez Alicję Patanowską (odpowiedzialną za projekt) i Marcina Sawińskiego (zajmującego się technologią) ma również wymiar edukacyjny: instalacji towarzyszy instrukcja – zasady pomagające rozpoznać propagandowy wydźwięk sieciowych materiałów. – Łącząc oddziałujący na wyobraźnię język sztuki z warsztatem naukowym i technologicznym, praca stara się wskazać możliwy punkt startu do odbudowy wzajemnego zaufania społecznego i świadomości na temat mechanizmów medialnej nieprawdy – mówi kurator projektu Michał Bieniek z fundacji Art Transparent. – Ukazanie wnętrza drukarki jest jak najbardziej celowe – nieuchwytna sieć urealnia się tu w „żywych” reakcjach maszyny, a cyfrowa ulotność przekłada się na materialność zapisu na papierze – dodaje.

Mówi się, że głównym narzędziem walki z fake newsami jest budowanie społecznej świadomości i krytycznego myślenia. Warto jednak podkreślić rolę ekspertów w tym procesie, jako że w świecie współczesnej technologii, polityki oraz dużych struktur społecznych i ekonomicznych nie jesteśmy już w stanie w pełni odpowiedzialnie funkcjonować bez zaufanych przewodników – dziennikarzy i od niedawna fact-checkerów – którzy posiadają wiedzę i kompetencje pozwalające na przeprowadzenie nas przez codzienny zalew, często ze sobą sprzecznych, informacji. Autorzy rzeźby podkreślają, że „fake news żyje tylko wtedy, gdy Ty go szerujesz”.

Sztuka przeciwko propagandzie

Międzynarodowy projekt „ARTIFAKE – sztuka przeciwko propagandzie” organizowany jest przez Internews z Ukrainy, w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Reporterów Audiowizualnych z Armenii i wrocławską fundacją Art Transparent działającą na rzecz sztuki współczesnej. Misją inicjatywy jest promowanie krytycznej postawy względem manipulacji, która dzięki nowym technologiom jest szczególnie niebezpieczna w krajach objętych konfliktem zbrojnym. Polscy artyści i artystki mierzą się z okolicznościami post-prawdy, prezentując instalacje w przestrzeni miejskiej, by zwrócić uwagę na zjawisko fałszywych informacji w szerszym społecznie kontekście.